Pejcz na akademików krakowskich

Dyskursy krytyczne u progu XXI wieku. Między rynkiem a uniwersytetem, red. Tomasz Cieślak-Sokołowski, Dorota Kozicka, Universitas, Kraków 2007 (Krytyka XX Wieku)


O tym, co się działo (lub rozgrywało) podczas konferencji naukowej Dyskursy krytyczne u progu XXI wieku. Między rynkiem a uniwersytetem, zorganizowanej przez Katedrę Krytyki Współczesnej Wydziału Polonistyki UJ w październiku 2006 najlepiej zaświadcza wspomnieniowo-rozliczeniowy tekst Marii Cyranowicz, uczestniczki wydarzeń, opublikowany na łamach „Wakatu” (2006, nr 2). Nosił on tytuł Krytyka specjalnej troski – idealnie charakteryzujący okazjonalny bądź oficjalny przedmiot zainteresowań referentów (zawód: czytelnik na pokaz albo literaturoznawca) oraz stosunki i nieporządki na uniwerkach czy w mediach. Wydany przez Universitas tom gromadzi teksty poświęcone współczesnej krytyce wybrane spośród odczytanych w Janowicach. Nie doczekał się on jeszcze polemicznych recenzji ani szerszych komentarzy, poza wydrukowanymi ponownie w „Wakacie” (2008, nr 2) klapsami i przyczynkami do dyskusji. Ostatnie formy ekspresji zresztą wystąpiły podczas tegorocznych „Manifestacji poetyckich” w Warszawie. A należałoby przygotować bicz albo pejczyk do odpowiedniego potraktowania kilku współautorów publikacji, ludzi–instytucji stojących za przygotowanym spotkaniem oraz gromadzeniem i opracowaniem tekstów... Radzę stosownie się wyposażyć przed lekturą!

Jest [krytyka] niezwykle migotliwa, różnorodna i w sobie sprzeczna: czasami jest bezwstydnie otwarta i deklaratywna w sądach, czasami z kolei ukrywa swoje rzeczywiste motywacje, zgrywa się i udaje; dialoguje z innymi lub taki dialog tylko markuje, świadcząc tylko sobie samej usługi. Bywa bezkompromisowa, bywa też sprzedajna i zakłamana do cna – byt jej podniebny, ale i podziemny, potrafi zachwycać pięknem języka i metafory, ale umie też nudzić śmiertelnie seminaryjnym żargonem, poddając uczonym rozbiorom literackie byle co.
– Jerzy Jarzębski (Krytyka: kilka słów wstępu)


MIĘDZY

Andrzej Skrendo, Genologia Henryka Berezy (kilka wstępnych ustaleń)
Arkadiusz Bagłajewski, O „małych formach” wypowiedzi krytycznej starych mistrzów na przełomie wieków
Piotr Sobolczyk, Fingowane alegacje. O próbach powoływania patrona w dyskursach krytycznoliterackich wobec praktyki literackiej
Jerzy Madejski, „Nie mów, proszę, w liczbie mnogiej...”. Krytyka jako autobiografia
Julian Kornhauser, Pisarz jako krytyk literacki. Autolustracja
Piotr Śliwiński, Krytyk, który się waha (trzy przymiarki do portretu Zbigniewa Herberta)
Aleksander Fiut, Prawicowe dyskursy krytyczne wobec twórczości Czesława Miłosza
Joanna Zach, Czytanie Miłosza – wątki amerykańskie
Stanisław Stabro, O niektórych dyskursach feministycznych. Na przykładzie twórczości Kingi Dunin

...RYNKIEM...

Krzysztof Uniłowski, Poza zasadą autonomii. Z przygód świadomości krytycznoliterackiej w latach dziewięćdziesiątych i pierwszych
Jarosław Fazan, Jak pisać o poezji w epoce destabilizacji
Joanna Orska, O „lewicowej” strategii współczesnej krytyki literackiej wobec wolnego rynku mediów
Maria Cyranowicz, Jak krytyka nie służy krytykowi – czyli o tym, co traci krytyk jako czytelnik, pisząc recenzję
Anna Czabanowska-Wróbel, „Zeszyty Literackie” – ponowoczesna „Chimera”, utopijny projekt?
Maciej Urbanowski, Centrala? Krytyka literacka w „Gazecie”
Krzysztof Biedrzycki, Krytyk w telewizji
Michał Nawrocki, krytyka@pl. O możliwym dyskursie krytycznoliterackim w realności internetu

...A UNIWERSYTETEM

Marta Wyka, Czy krajobraz po bitwie? Uwagi o kondycji krytyki
Tomasz Kunz, Krytyka literacka po 1989 roku – kłopoty z tożsamością, kłopoty z przedmiotem
Anna Nasiłowska, Teoria przeciw historii? Problemy syntezy
Wojciech Ligęza, „Nic, najwyżej piękno”. Pytanie o estetyzm w krytyce po roku 1989
Inga Iwasiów, Krytyka feministyczna jako projekt przebudowy rzeczywistości
Tomasz Cieślak-Sokołowski, Bieguny krytyki? Inspiracje metodologiczne polskiej krytyki literackiej u progu XXI wieku
Dorota Kozicka, Metafory metakrytyki – przenośny wizerunek krytyka literatury.

ZNIKAJĄCE CELE KRYTYKI?
Zapis dyskusji panelowej z udziałem Tomasza Burka, Jerzego Jarzębskiego, Michała Pawła Markowskiego, Mariana Stali oraz Włodzimierza Boleckiego. Prowadzenie: Marta Wyka

...owszem, krytyka nicuje swoje języki, rewiduje kryteria, ustanawia nowe kody porozumienia z czytelnikiem, opisując mgławicowe rozpryski idei w literaturze, kapryśne igranie sensem, gry w nierozstrzygalne, wreszcie: imitatorską wirtuozerię. Jednakże w swych istotnych osiągnięciach pozostaje sztuką poważną.
– Wojciech Ligęza